Wózek z Trundholm jest znany jako jeden z najbardziej interesujących artefaktów pochodzących z epoki brązu.
Doceniany jest zarówno przez wzgląd na jego wartość artystyczną, jak i zagadkowość jego przeznaczenia.
Możliwe wykorzystywanie go do celów astronomicznych budzi duże zdziwienie i traktuje o kulturze znacznie bardziej rozwiniętego społeczeństwa tamtych czasów, niż komukolwiek mogłoby się wydawać.
Wózek z Trundholm – odkrycie i budowa
Unikalne dzieło, jakim jest wózek z Trundholm, zostało odkryte na początku XX wieku, dokładnie
w 1902 roku, podczas prac rolnych na torfowisku w Trundholm, w pobliżu miasta Nykøbing w Danii.
Pomimo że naukowcy założyli, że artefakt ten pochodzi z nordyckiej epoki brązu (ok. 1500-1300 p.n.e.), jego dokładna data pochodzenia wciąż jest niepewna.
Rydwan, bo takim mianem często przyjęto określać znalezisko, przedstawia konia ciągnącego
w sumie sześciokołowy wóz, na którego końcu można zobaczyć ciekawą tarczę o średnicy ok. 25 cm i wadze 1,55 kg.
Cała praca została wykonana z brązu, a tarczę dysku słonecznego pokryto dodatkowo cienką warstwą złota, które niestety zostało tylko częściowo zachowane. Przybliżony rozmiar całej rzeźby mierzy 60 cm długości, 35 cm wysokości i 30 cm szerokości.
Koń osadzony na podwoziu został odwzorowany w dość prostej formie z zachowaniem pewnych zasad symetrii. Jego wzrok skierowany jest frontalnie, uszy ma podniesione, a tylne nogi wydają się nieco większe od przednich.
Pod szyją ma niewielkie uszko, które mogło służyć do podczepienia go za pomocą rzemieni do miejsca na krawędzi drążka.
Wóz ma cztery koła i oś, która pozwala ciągnąć dwukołowy rydwan, na którym umieszczony jest słynny słoneczny dysk.
Tarcza składa się z dwóch zespolonych przy pomocy techniki odlewu okrągłych kręgów. Powierzchnia dysku została ozdobiona motywami geometrycznymi, koncentrycznymi kręgami i spiralami. Z jednej strony pokrywa ją cienki blankiet złota.
Symbolika
Przez długi czas naukowcy wierzyli, że wózek z Trundholm ukryty w torfowiskach przez tyle tysięcy lat, został pochowany jako ofiara dla bogów podczas obchodów jakiegoś rytuału.
Zakładano także, że jest on miniaturową kopią, reprodukcją prawdziwego, dużego rydwany, który był używany podczas różnych obchodów, procesji i uroczystości.
Sugerowali, że wózek z Trundholm przedstawia jakieś bóstwo: słoneczne, gdyż stworzony został w okresie, kiedy dominował kult Słońca lub bóstwo płodności, co mógłby symbolizować koń, który jest umieszczony na wozie, a nie jest zaprzęgnięty do niego.
Z czasem jednak zaczęto większą uwagę przykładać do samej tarczy. Jej ryty można interpretować jako tarcze słoneczne. W epoce brązu skupiano się na udziale Słońca w wielu obrzędach i codziennym życiu, bo to właśnie ono uważane było za główną siłę, dzięki której powstało życie na Ziemi.
Inne hipotezy zakładają, że w rzeczywistości reprezentacja koła słonecznego jest rodzajem kalendarza. Dwie strony – brązowa i złota, mogłyby symbolizować przejście Słońca od wschodu do zachodu lub dzień i noc.
Strefa złota pokryta jest pięćdziesięcioma dwoma kołami, które mogły reprezentować ilość tygodni w ciągu roku. W analizie naukowców znalazło się także miejsce na wyodrębnienie wielu innych, mniejszych okręgów na tarczy, które miałyby rzekomo symbolizować miesiące, dni w roku, a nawet dni tygodnia.
Obecnie wózek z Trundholm należy do kolekcji Muzeum Narodowego w Danii w Kopenhadze.
